Ommelander Ziekenhuis Groningen werkt met drie complementaire Groningse ziekenhuizen en de drie grootste zorgverzekeraars nauw samen om de zorg voor alle inwoners in de toekomst te kunnen blijven borgen. Zij doen dit volgens drie kernprincipes: samenwerking, saamhorigheid en standvastigheid.

Context

Toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg zijn op de korte en de lange termijn de grootste uitdagingen waar het zorgstelsel voor staat. Samenwerken in de zorg wordt breed erkend als belangrijk middel om deze uitdagingen aan te pakken. Samenwerken lukt vaak niet, de (gereguleerde) marktwerking is daar dan de veelgehoorde verklaring voor. In Groningen is samenwerking de basis voor het in beweging brengen van het vastgelopen zorgstelsel.

Hoe dan?

Zorglandschap Groningen is uniek in het huidige zorgklimaat, niet alleen door de unieke aanpak maar ook vanwege drie onderscheidende kernprincipes: samenwerking, saamhorigheid en standvastigheid.

Samenwerking: Zorglandschap Groningen kiest voor een unieke samenwerkingsaanpak die zich onderscheidt van de traditionele concurrentiegerichte marktwerking in de zorg. In deze context werken drie complementaire Groningse ziekenhuizen nauw samen met de drie grootste zorgverzekeraars. Dit zorgt voor een synergetische aanpak. Anders dan in conventionele benaderingen waarbij voorzichtigheid en geheimhouding overheersen, staat hier een open en transparante samenwerking voorop.

Saamhorigheid: relaties staan aan de basis van prestaties. Waar de focus in veel samenwerkingsprocessen binnen de zorg voornamelijk zakelijk is, ziet Zorglandschap Groningen het onderscheidende belang in van de menselijke factor. Het traject erkent dat emoties – zoals trots, loyaliteit, maar ook oud zeer en competitieve gevoelens – een grote rol spelen in het al dan niet slagen van samenwerking. In plaats van deze emoties te negeren, heeft Zorglandschap Groningen intensief geïnvesteerd in het opbouwen van persoonlijke connecties tussen stakeholders. Doel hiervan is het opbouwen van vertrouwen en wederzijds begrip, met als ultieme maatstaf elkaar kunnen representeren ondanks soms tegengestelde belangen. Deze menselijke investering is de grootste kracht van het traject.

Standvastigheid: er zijn structurele verbeteringen nodig om de zorg voor alle inwoners in de toekomst te kunnen blijven borgen. Maar verandering is altijd een uitdaging, zeker binnen de complexe structuur van de zorg. Wat de aanpak in Groningen onderscheidend maakt, is de standvastigheid. Hieronder verstaan we een mix van vastberadenheid, besluitvaardigheid en een onwankelbare overtuiging in zowel doelstelling als attitude, zelfs wanneer geconfronteerd met obstakels en tegenwind. Een heldere visie is cruciaal voor deze standvastigheid. Met zo’n visie wordt een gebrek aan betrokkenheid voorkomen. Die betrokkenheid verzekert op haar beurt verantwoordelijkheid, waardoor grootse ambities vertaald worden naar concrete acties.

Uitvoering in de praktijk

De drie ziekenhuizen en de drie zorgverzekeraars hebben gezamenlijk gedefinieerd welke zorgprogramma’s opgenomen worden in het Zorglandschap Groningen. Criteria hiervoor zijn verstoorde toegangstijden (o.b.v. data-analyse door de verzekeraars), de aanwezigheid van klinische rolmodellen en de bereidheid van de zorgprofessionals om eerst in de relatie te investeren. De geselecteerde zorgprogramma’s worden vervolgens beoordeeld langs de echelonneringspyramide. Deze pyramide loopt van 3e lijns zorg (academische zorg) tot 0e lijns zorg (zelfzorg).

Het uitgangspunt is om zorg zoveel mogelijk naar een lager echelon in het systeem te verplaatsen. De drie ziekenhuizen vormen drie afzonderlijke lagen in de pyramide, respectievelijk 3e lijns zorg (UMC), 2e lijns complex (topklinisch ziekenhuis) en 2e lijns breed basis medisch specialistisch (algemeen ziekenhuis). Groot voordeel is dat de drie ziekenhuizen in die zin complementair aan elkaar zijn. Het is essentieel dat elke zorglaag goed voorbereid is op deze verschuiving. Het willekeurig ‘doorschuiven’ van patiënten is geen optie; elk echelon moet adequaat zijn uitgerust om patiënten te ontvangen. Per zorgprogramma wordt er bepaald met welk deel van de keten afstemming gewenst en noodzakelijk is, dit gaat vaak verder dan alleen afstemming tussen de ziekenhuizen.

De eerste vier zorgprogramma’s die gestart zijn, zijn artrosezorg, gastro-intestinale chirurgie, cardiologische zorg en plastische chirurgie. Binnen deze programma’s vindt echelonnering en optimalisatie van regionale capaciteit plaats. Met één overkoepelend belang (toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg) en erkenning van ieders eigen deelbelangen. En die deelbelangen liggen open op tafel. Dat kan omdat de mensen elkaar kennen en vertrouwen. En omdat alle spelers beseffen dat de werkelijkheid en de belangen groter zijn dan hun eigen ego.

Conclusie

Het Zorglandschap Groningen toont aan dat met samenwerking, saamhorigheid en standvastigheid grote veranderingen mogelijk zijn. Het is een benadering waarbij collectief optimaal resultaat leidend is boven individueel gezien optimale keuzes. Het is een model dat andere regio’s in Nederland en daarbuiten kunnen volgen. Gewoon doen!